Het rauwe pad van rouw

Rouwen: het eerste jaar

Het is bijna een jaar geleden dat mijn zoon Pascal (33) overleed. Bijna een jaar, en toch lijkt het alsof ik hem gisteren nog vast had. Rouw is een vreemd ding – het komt in golven en kent geen vaste route. Sommige dagen sta ik op en voel ik bijna zijn aanwezigheid, zo sterk dat ik zijn stem kan horen. Andere dagen is het alsof ik in een mist leef, zoekend naar een weg die niet bestaat.

Ik wil mijn reis van het afgelopen jaar delen, niet alleen om mijn zoon te eren, maar ook om misschien anderen te helpen die zich in dezelfde golf van verdriet bevinden.

De eerste weken: De stilte en de leegte

In de dagen en weken na zijn overlijden voelde ik me gevangen in een stilte die bijna ondraaglijk was. Alsof het leven een pauze had genomen, maar de wereld om me heen ging door. Toch wist ik maar al te goed dat ik in shock was. Er gebeurde heel veel (in en om mij) en ook heel veel dingen niet.

Rouw is niet alleen verdriet. Het is een complete verandering van je realiteit. Alles wat normaal voelde, lijkt opeens leeg en stil. Ik leerde dat het oké was om te huilen om de kleinste dingen, en dat het niet erg was als ik de deur niet uitkwam. Go with the flow. (Slapen is ook oké.)

De ene dag boos, de andere dag rustig

Ze zeggen dat rouw in fases komt – ontkenning, woede, onderhandelen, depressie, acceptatie – maar in werkelijkheid zijn het geen rechte lijnen. Ik ontdekte dat het meer is als een golf die opkomt, afzakt en dan weer onverwacht terugkomt. (Meestal toen je net de andere kant op keek!)

Sommige dagen was ik boos. Boos op de wereld, op het leven, en op mezelf. Andere dagen kon ik de boosheid van me afschudden en me vasthouden aan de mooie herinneringen. Ik denk dat we allemaal door deze golf van gevoelens gaan, op onze eigen manier. Wat ik heb geleerd, is dat er geen ‘juiste’ manier is om te rouwen. Elke emotie heeft zijn tijd en plek. En soms voel ik ze allemaal in één dag of zelfs 1 uur.

Ontdekken wie je vrienden zijn

Rouw leert je op een harde manier wie je vrienden zijn. Sommigen mensen verrasten me door er voor me te zijn op manieren die ik niet had verwacht. Ze wisten dat er geen “goede” woorden waren, maar ze kwamen langs, of luisterden simpelweg zonder iets te zeggen. Ook de social media contacten waren hartverwarmend in hun reacties van medeleven. De mensen die niet gereageerd hebben heb ik verwijderd. Dan is ons contact waarschijnlijk niet ‘Facebook algoritme proof’ en zien we elkaars updates niet meer? Elke andere reden om niet te reageren is ‘stierenpoep’. Er was een tijd dat ik heel verdrietig kon zijn als ik een vriendschap kwijtraakte (zelfs als die ander eigenlijk toxisch was). Vandaag weet ik dat ik ook ‘kwijtgeraakt’ kan worden.

En dan waren er degenen van wie ik dacht dat ze dicht bij me stonden, maar die niet wisten hoe ze moesten reageren en afstand namen. Eerst deed dit pijn, maar later realiseerde ik me dat rouw ook een filter is – het laat zien wie er echt voor je is en wie er misschien niet klaar is om met je in dit diepe dal te duiken. Datzelfde gold voor degenen die het zelfs niet nodig vonden om me te condoleren. Ik zou in dat geval denken dat er wel wat ‘ouwe drollen’ doorgeslikt mogen worden en de empathie knop mag wel een paar graadjes hoger.

Het heeft me geleerd om dankbaar te zijn voor die ware vrienden. De mensen die niet weglopen wanneer het moeilijk wordt, maar juist dichterbij komen, zijn kostbaarder dan ooit. Vooral op de donkere dagen dat ik intens verdrietig word van de situaties waarin ik als zijn moeder, volledig werd genegeerd. Ik heb het afgelopen jaar heel vaak gezegd wanneer me gevraagd werd hiermee te kunnen leven: ik ben de eerste moeder niet en zal de laatste niet zijn die 1 of meer kinderen verliest. Dat neemt niets af aan de pijn. Lotgenoten contact kan daarin helpen dus neem contact op als je daar behoefte aan hebt.

Het proces van verder gaan zonder vergeten

Een jaar voelt als een mijlpaal, maar rouw heeft geen einddatum. Ik denk niet dat ik ooit “over” dit verlies heen kom, en ik wil dat eigenlijk ook niet. Mijn kind zal altijd een deel van me zijn. Wat ik wel leer, is hoe ik verder kan gaan met Pascal in mijn hart. Hoe ik zijn herinneringen met me mee kan dragen zonder dat het me volledig breekt. Rouw is een deel van mij geworden, maar het is ook een herinnering aan hoeveel ik van Pascal hield. En die liefde is iets wat de tijd, en zelfs het verlies, nooit kan wegnemen.

Er zijn dagen dat ik het niet zie zitten, en dagen dat ik me sterker voel. Het is een evenwicht dat ik nog moet leren, maar ik merk dat ik groei. Soms door gewoon toe te geven dat ik het nog niet weet, dat ik mag falen in mijn rouwproces, en dat ik niet altijd sterk hoef te zijn. Soms ben ik bang dat al die jaren van verdriet en stress me binnenkort de kop kosten. Lees hier maar een gebroken hart bestaat echt.

Soms realiseer ik me dat kleine stapjes, zoals bloggen, ook een goed teken zijn. Uit de verdoving en dingen doen die ik leuk vind. Schrijven is daar één van.

Als je dit leest en je bent iemand verloren, weet dan dat je niet alleen bent. Rouw heeft geen vaste weg. Neem de tijd, wees lief voor jezelf, en wees niet bang om te lachen – zelfs niet midden in de tranen.