Confirmation bias (bevestigingsbias) is de neiging om informatie te zoeken en te selecteren die onze bestaande overtuigingen ondersteunt. Tegelijkertijd zijn we geneigd informatie die deze overtuigingen tegenspreekt te negeren.
Mensen zijn geneigd om vooral informatie te zoeken, te geloven, of te herinneren die hun bestaande ideeën en overtuigingen ondersteunt. Hierdoor hebben ze de neiging om nieuwe informatie die in strijd is met hun opvattingen te negeren of minder serieus te nemen. Dit komt veel voor in het dagelijks leven, bijvoorbeeld in gesprekken, nieuwsselectie en sociale media.
Hoe werkt bevestigingsbias?
Bevestigingsbias werkt in drie stappen:
- Zoeken:
Wij mensen zijn geneigd informatiebronnen te kiezen die onze overtuigingen bevestigen. Iemand die bijvoorbeeld gelooft dat koffie gezond is, zoekt eerder artikelen over de gezondheidsvoordelen van koffie dan artikelen die de nadelen bespreken. - Interpretatie:
Als we informatie tegenkomen die onze opvattingen tegenspreekt, zullen we die informatie vaak anders uitleggen, om ons eigen standpunt te beschermen. We kunnen de informatie als minder geloofwaardig zien of details negeren die niet in ons straatje passen. - Herinnering:
Mensen herinneren zich vaak beter de informatie die hun eigen standpunten ondersteunt, terwijl ze de tegengestelde informatie sneller vergeten.
Voorbeelden van bevestigingsbias
- Sociale media: Door algoritmes zien we vaak berichten die aansluiten bij onze eerdere voorkeuren en likes, waardoor we vooral onze eigen overtuigingen terugzien.
- Politieke voorkeuren: Iemand die een sterke voorkeur heeft voor een politieke partij, zal eerder positieve berichten over die partij zoeken en geloven, en negatieve berichten als “onbetrouwbaar” zien.
- Gezondheid en wetenschap: Mensen die een bepaalde overtuiging hebben over gezondheid (bijvoorbeeld dat natuurlijke medicijnen beter zijn dan farmaceutische) zullen eerder bronnen opzoeken die dit bevestigen en wetenschappelijk bewijs tegen natuurlijke medicijnen minder serieus nemen.
Waarom hebben we bevestigingsbias?
Bevestigingsbias komt voort uit het verlangen om onze overtuigingen en zelfbeeld te beschermen en conflicten of onzekerheid te vermijden. Het is eenvoudiger om te blijven denken wat we al geloven, omdat we ons dan veilig voelen in onze bestaande wereldbeeld. Ook kost het minder energie om informatie die we al geloven te verwerken dan om nieuwe, misschien ingewikkelde informatie te begrijpen.
Gevolgen van bevestigingsbias
Bevestigingsbias kan leiden tot:
- Tunnelvisie: Door steeds dezelfde soort informatie te zien, kunnen mensen hun blik vernauwen en moeite krijgen met het accepteren van nieuwe perspectieven.
- Versterking van misvattingen: Bevestigingsbias maakt het moeilijker om foutieve overtuigingen bij te stellen, zelfs als er goede bewijzen zijn dat ze onjuist zijn.
- Polarisatie: Doordat mensen in “informatie-echokamers” terechtkomen, kunnen ze steeds extremere standpunten ontwikkelen en meer afstand voelen van mensen met andere meningen.
Hoe kun je bevestigingsbias verminderen?
Bevestigingsbias helemaal vermijden is lastig, maar er zijn manieren om bewust hiermee om te gaan:
- Actief zoeken naar tegengestelde informatie: Bewust proberen om verschillende perspectieven te lezen, vooral als die je eigen ideeën tegenspreken.
- Vragen stellen: Open vragen stellen over je eigen overtuigingen (“Waarom geloof ik dit? Wat als ik het mis heb?”) helpt om objectiever te denken.
- Anderen om feedback vragen: Iemand anders vragen om je denkproces te checken kan helpen om blinde vlekken te ontdekken.
- Kritisch nadenken over bronnen: Proberen bronnen te beoordelen op betrouwbaarheid, niet alleen op wat je graag zou willen geloven.
Bevestigingsbias is een natuurlijke manier waarop ons brein werkt en met bewustzijn en inspanning kunnen we leren om minder door deze denkfout beïnvloed te worden. Ons er in elk geval bewust van te zijn.
Lees verder onder Confirmation bias (bevestigingsbias), wat kun je daar nou mee?