Bijna elke cursus over zelfontwikkeling moedigt je aan met: “Denk out of the box!” Hiermee krijg je een soort opdracht aangereikt om buiten de bekende kaders te denken en met originele ideeën te komen. Maar ondanks de goede bedoelingen achter dit advies, werkt het in de praktijk lang niet altijd zoals gehoopt. Waarom? Omdat onze “box” – oftewel ons eigen perspectief, ervaringen en denkpatronen – vaak steviger is dan we denken.
De discussie over nature versus nurture draait om de vraag wat ons als persoon het meest beïnvloedt: onze genetische aanleg (nature) of onze opvoeding en omgeving (nurture). In werkelijkheid zijn het niet alleen genen of alleen de omgeving die ons vormen, maar een combinatie van beide. Zo kan iemand bijvoorbeeld een aangeboren aanleg hebben voor tekenen (nature), maar als hij nooit gestimuleerd wordt of de middelen krijgt om te oefenen, zal hij dat talent misschien niet ontwikkelen (nurture).
Sterker nog: om echt vernieuwend te kunnen denken, hebben we juist andere boxen nodig. Laten we eens kijken hoe dat werkt.
Je box definieert wie je bent
Jouw box bestaat uit je ervaringen, kennis, overtuigingen en voorkeuren. Het is de bril waardoor je naar de wereld kijkt, gevormd door alles wat je hebt meegemaakt en geleerd. Het maakt dat je bepaalde dingen logisch vindt en andere zaken meteen afschrijft als onzin. Die box helpt je snel beslissingen te nemen en zorgt ervoor dat je je veilig voelt binnen wat je kent. Confirmation bias is een cognitieve shortcut die we gebruiken bij het verzamelen en interpreteren van informatie . Het evalueren van bewijs kost tijd en energie, en dus zoekt ons brein naar shortcuts om het proces efficiënter te maken.
Dus diezelfde box kan je ook beperken. Hoe meer je vertrouwt op wat je al weet, hoe moeilijker het wordt om écht vernieuwend te denken. Je hersenen vallen automatisch terug op bekende patronen en bekende oplossingen. En dus blijven we vaak, zelfs zonder het te merken, vastzitten in onze eigen box.
Als je altijd doet wat je altijd hebt gedaan, krijg je wat je altijd hebt gekregen.
Het probleem van een box
Wanneer iemand je aanspoort om “out of the box” te denken, krijg je als het ware de opdracht om die denkpatronen te doorbreken en iets compleet nieuws te verzinnen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Want hoe vaak je het ook probeert, jouw ideeën worden onbewust toch beïnvloed door jouw box. Proberen “out of the box” te denken terwijl je jezelf geen nieuwe prikkels gunt, is als proberen een nieuwe kleur te bedenken met alleen de kleuren die je al kent.
Vaak is het probleem dat we zo gewend zijn aan onze eigen manier van denken, dat we niet eens doorhebben dat we vastzitten. Zelfs als je denkt dat je met iets origineels komt, zit dat idee vaak nog steeds binnen jouw eigen referentiekader. Om het over hypnose nog maar niet te hebben! (Je hebt tijdens het lezen gemerkt dat je gedachten gingen naar jouw eigen probleem en je box. Dat is volkomen logisch wanneer je zo beperkt wordt door je box (en alles daar omheen). Neem dan gerust contact met me op. Dan onderzoeken we het moment dat je besloot het een probleem te noemen en hoe dat te veranderen.
Waarom je soms een andere box nodig hebt
Dit is waar de kracht van andermans box naar voren komt. Iemand anders heeft namelijk zijn of haar eigen unieke verzameling ervaringen, ideeën en overtuigingen die anders zijn dan de jouwe. Wanneer je in contact komt met hun denkwereld, krijg je de kans om jouw box even aan de kant te zetten en door een andere bril naar jouw vraagstuk te kijken. Hun ideeën kunnen compleet anders zijn, maar dat is juist wat je helpt om buiten je eigen kaders te denken.
Stel je voor dat je werkt aan een creatief project en je vraagt een collega uit een andere afdeling om mee te denken. Doordat zij een heel ander perspectief hebben – en andere kennis en ervaringen – kunnen ze met vragen en suggesties komen waar jij nooit aan gedacht zou hebben. Die interactie helpt je om jouw eigen ideeën en aannames te heroverwegen en nieuwe oplossingen te vinden.
Samenwerken als sleutel
In plaats van te proberen in je eentje “out of the box” te denken, is samenwerken met anderen vaak de oplossing. In een team werk je immers met meerdere “boxen”, elk met hun eigen referentiekader. Door ideeën te delen, elkaar uit te dagen en vrijuit te brainstormen, ontstaat er een creatieve energie waarin nieuwe perspectieven en ideeën op natuurlijke wijze opkomen. Datzelfde geldt als het niet persé over werk gaat.
Hoe dan?:
- Wees nieuwsgierig : Vraag om meningen, inzichten en suggesties van mensen met andere achtergronden. Denk hierbij aan collega’s, buren, andere leden van een club waar je lid van bent…
- Luister zonder te oordelen: Geef jezelf de ruimte om echt open te staan voor nieuwe ideeën zonder direct je eigen oordeel erop los te laten. Dit kan uitdagend zijn, maar het helpt je om meer uit een gesprek te halen.
- Wees bereid om je eigen ideeën los te laten: Soms moet je een idee waarvan je dacht dat het perfect was, loslaten omdat een ander perspectief je een nog beter idee kan geven. Flexibiliteit is hierbij essentieel.
- Werk samen: Hoe meer diversiteit in een team, hoe meer verschillende boxen er beschikbaar zijn om uit te putten. Mensen met verschillende ervaringen en vaardigheden kunnen je helpen om dingen op nieuwe manieren te zien.
Out of your box
In plaats van “out of the box” te denken in je eentje, probeer “out of your box” te denken door de inzichten van anderen binnen te laten. Laat je inspireren door andermans ideeën, vraag feedback, stel veel vragen en wees niet bang om je eigen overtuigingen te herzien. Uiteindelijk gaat innovatie minder over het doorbreken van je eigen box en meer over het omarmen van andere boxen om zo tot nieuwe ideeën te komen.